شیر یک طرفه

شیر یک طرفه یا چک ولو ( Check Valve ) کاربردهای زیادی در لوله کشی ساختمان و صنایع مختلف دارد . همانطور که از نام شیر یکطرفه پیداست , این نوع شیرالات اجازه عبور سیالات را از یک سمت به سمت دیگر میدهند و از در مسیر خلاف جهت شیر جریان مسدود میباشد .

پمپ ها و  جکهای هیدرلیک , تجهیزات نیروگاهی , صنایع شیمیایی , مواد غذایی , پتروشیمی و نفت , نصب پمپ آب تاسیسات لوله کشی ساختمان و موتورخانه ها از جمله موارد استفاده از شیر یک طرفه میباشد .  به دلیل عملکرد اتوماتیک این نوع شیر به این شیرهای شیر خودکار نیز گفته میشود .

جنس شیر یک طرفه

بسه به نوع مصرف متریال بکار رفته در آنها میتواند از فلزاتی مانند فولاد , استیل , برنج , چدن و یا مواد پلیمری ترکیبی از عناصر مختلف باشد . بسته به مورد استفاده ساختار شیرهای یکطرفه نیز تفاوتهای زیادی داشته اما عملکرد آنها تقریبا یکسان میباشد .

انواع شیر یکطرفه

به دلیل کاربردهای مختلف , انواع مختلفی از شیرهای یکطرفه ساخته و به بازار عرضه شده است . علاوه بر متریال ساختار فیزیکی , نحوه عملکرد و حتی ننصب شیر یکطرفه نیز تفاوتهایی با یکدیگر دارند . شیر یک طرفه سوپاپی , دریچه ای , لولایی , پیستونی و کروی از انواع مهم شیر یکطرفه هستند .

شیر یکطرفه سوپاپی

شیر یکطرفه سوپاپی دارای دیسک فنردار می باشد که این قدرت و توانایی را به شیر می دهد که قبل از بازگشت سیال با کاهش فشار جریان آب به سرعت بسته شود . به این نوع شیرها , شیر یکطرفه فنری نیز گفته میشود .

همچنین در بدنه این شیر دریچه ای قرار دارد، که می توان از آن به منظور بازدید و بررسی شیر استفاده کرد. به همین دلیل استفاده از این نوع شیر به عنوان شیر یکطرفه آب و  فاضلاب بسیار مناسب است . برخی از انواع شیرهای دارای یک صافی یا  توری برای جلوگیری از عبور ذرات ریز شن و ماسه هستند .

مصرف این نوع شیرهای یکطرفه در لوله کشی آب و فاضلاب ساختمان میباشد .

شیر یک طرفه لولایی

این شیر که کاربرد آن بیشتر در صنعت دارای بدنه و درپوش می‌باشد که درون آن یک یا دو دیسک نصب شده باشد . توسط پین ویژه ای به بدنه لولا شده و آویزان می‌باشد . البته در نوع دو دیسکه آن این پین بین دو دیسک قرار دارد . عبور سیالات درموقع ورود دیسک را به طرف مسیر خود بلند کرده و از اطراف آن عبورمی‌کند. درموقع قطع جریان دیسک به نشیمن‌گاه چسبیده و نمیگذارد که سیال به عقب بازگردد . این نوع شیرها به شیر دریچه ای نیز معروف هستند .

شیر یکطرفه فشاری

در این نوع شیر یک طرفه جریان سیال موجب بازشدن شیر شده و برگشت سیال باعث بسته شدن شیر می‌گردد . از انواع شیرهای یک طرفه فشاری می‌توان شیر 1 طرفه پیستونی وشیر یک طرفه کروی را نام برد.

شیر  یکطرفه پیستونی

شیر یک طرفه پیستونی از نظر ساختار درونی مانند شیرفلکه‌ می‌باشد که جریان باعث فشار پیستون به طرف بالا و انتقال جریان شده که جهت عکس آن پیستون به طرف زیر آمده و مانع از برگشت سیال به طرف ورودی می‌شود. این نوع شیر به همراه شیر ساچمه‌ای و زاویه‌دار برای ممانعت از پدیده لرزش در اثر فشار در مسیر خطوط لوله استفاده میشوند .

شیر یکطرفه کره‌ای

این نوع شیر یک طرفه در دو نوع کره‌ای افقی و عمودی وجود دارد. در انواع عمودی مسیر انتقال سیال مستقیم است و این شیر اغلب در نقاطی که قطع جریان به شکل لحظه ای لازم باشد بکار گرفته میشوند . نحوه کار این نوع شیر بدین ترتیب است که مسیر سیال ورودی یک کره را در داخل سیال به حالت تعلیق در آمده و سیال از اطراف آن به طرف دیگر می‌رود و وقتی که جریان سیال برعکس شود کره مورد نظر در سرجای خود نشسته که مانع از عبور سیال به طرف ورودی می‌شود . یکی از ویژگیهای این نوع شیر یک طرفه ، استفاده از آن‌ها در سیالاتی که گرانروی آن‌ها بسیار زیاد است مانند صنایع نفتی و مواد غذایی رایج میباشد .

شیر یکطرفه آب

شیر یکطرفه سوپاپی و دریچه ای از انواع شیر یکطرفه های مهم در تاسیسات لوله کشی ساختمان هستند .

شیر یکطرفه سوپاپی برای استفاده در نصب پمپ آب و فاضلاب و شیر یکطرفه دریچه ای در لوله کشی شوفاژ و آب گرم مصرف بیشتری دارند .

شیر یکطرفه یورک , کیزایران , سیم ایتالیا , آذر از جمله برندهای مطرح شیر های یکطرفه برنجی میباشند که البته سوپاپ آنها پلاستیکی میباشد و در برخی برندها این سوپاپها نیز از جنس برنج میباشد . کیفیت فنر شیر یکطرفه سوپاپی نقش مهمی در طول عمر آنها دارد . در برخی از ترفندهای لوله کشی و نصب پمپ میتوان به نصب دو شیر یکطرفه سوپاپی پشت سر هم برای حصول اطمینان از عدم برگشت آب نام برد .

شیر یکطرفه دریچه ای نیز معمولا در مدار گرمایش شوفاژ و آب گرم مصرفی نصب میشود . مقاومت این نوع شیرها در برابر حرارت بالا بیشتر از شیریکطرفه سوپاپی میباشد .

شیر یکطرفه پلاستیکی

به دلیل قیمت بالای شیر فلکه های فلزی , شیر فکله های پلیمری برای استفاده در صنایع مختلف بکار گرفته میشوند . البته در برخی از سیالات به دلیل شرایط ویژه ما مجبور به استفاده از این شیرهای یکطرفه هستیم . شیر یک طرفه های پلاستیکی از جنس پی وسی برای استفاده در سیستم لوله کشی فاضلاب شهری و شیر یکطرفه های پلیمری پلی پروپلین برای استفاده در لوله کشی آب نیز در بازار موجود میباشند .

قیمت شیر یکطرفه

شیر یکطرفه های پلاستیکی بسته به سایزبندی ارزان ترین قیمت را دارند . شیر یکطرفه های برنجی و استیل نیز به تبع برند نسبتا گران قیمت میباشند .

البته در حال حاضر شرکتهای داخلی مانند کارخانه کیزیران و آذر که تولیدکننده شیرالات برنجی ساختمانی میباشند با قیمت نسبتا مناسب شیر یکطرفه هایی تولید میکنند که دست کم از شیرهایی مانند سیم و یورک که تحت عنوان ایتالیایی فروخته میشوند ندارند . از این رو ما به شما پیشنهاد میکنیم که بهتر است از برندهای داخلی استفاده کنید .

در تولید شیر یکطرفه چدنی نیز بدون هرگونه تعصب کشور ما با وجود کارخانه های فراوان جزو برترین تولیدکنندگان محصولات شیر یکطرفه و شیرفکله های  چدنی میباشد .